انفجاری از دل آب ها

واژه سونامی، از زبان ژاپنی گرفته شده و به معنای بندر ( سو ) و موج ( نامی ) است. این واژه، توسط ماهیگیرانی به وجود آمده که به بندر برمی گشتند تا به مناطق اطراف بندر تخریب شده برسند اگر چه آنها از وجود موج در آبهای آزاد اطلاعی نداشتند. در اقیانوسهای عمیق، سونامی رخدادی زیر سطحی نیست و دامنه ای ( ارتفاع موج ) بسیار کوچک وطول موجی بسیار بلند دارد ( اغلب طول آنها صدها کیلومتر است ) و به همین علت است که در دریا قابل توجه نیستند و در اقیانوس تنها، امواجی گذرا را تشکیل می دهند.

سونامی ( به صورت سو نا می یا تسو نا می تلفظ می شود ) پدیده ای طبیعی است و شامل یکسری از امواج می باشد و زمانی ایجاد می شوند که آب دریاچه یا دریا، به سرعت در مقیاس توده ای جا به جا شود. زمین لرزه، زمین لغزش، فورانهای آتش فشانی و برخورد شهاب سنگ های بزرگ، همگی پتانسیل ایجاد سونامی را دارند. اثرات سونامی از غیر قابل توجه تا بسیار مخرب در تغییرند.
واژه سونامی، از زبان ژاپنی گرفته شده و به معنای بندر ( سو ) و موج ( نامی ) است. این واژه، توسط ماهیگیرانی به وجود آمده که به بندر برمی گشتند تا به مناطق اطراف بندر تخریب شده برسند اگر چه آنها از وجود موج در آبهای آزاد اطلاعی نداشتند. در اقیانوس های عمیق، سونامی رخدادی زیر سطحی نیست و دامنه ای ( ارتفاع موج ) بسیار کوچک وطول موجی بسیار بلند دارد ( اغلب طول آنها صدها کیلومتر است ) و به همین علت است که در دریا قابل توجه نیستند و در اقیانوس تنها، امواجی گذرا را تشکیل می دهد.

برج تاریک در عقرب

Credit & Copyright: Don Goldman

توضیحات: برای برخی افراد این ابر فضایی که همانند شبهی در مقابل منطقه شلوغی از ستارگان در اطراف صورت فلکی عقرب قرار دارد، تصویری از یک برج تاریک شوم است. در حقیقت،در این پورتره پر زرق و برق تلسکوپی ساختمانی با وسعت 40 سال نوری ستونهایی از غبار و گازهای ملکولی در کنار هم جمع شده اند تا ستارگان را مخفیانه درون سحابی تاریک شکل دهند دیده می شوند. این ابر که همانند دنباله جارو است به گوی دنباله دار نما شناخته می شود و از سمت راست پایین به بالا (بالای برج)چپ و در محدوده مرکزی با تابش قدرتمند ماورای بنفش مجموعه OB از ستارگاه خیلی داغ NGC6231 در لبه بالایی صحنه شکل گرفته است. همچنین این تابش پر انرژی ماورای بنفش باعت تابش سرخرنگ توده های کروی گاز هیدروژن مرزی می شود.ستارگان داغی که در غبار قرار گرفته اند بصورت را می توان همانند سحابی آبی رنگ بازتابی در عکس دید. این برج تاریک NGC6231 و سحابی همراهش 5000 سال نوری باما فاصله دارند.

لذت مطالعه در دنیای مجازی

پیشرفت علم و فناوری در دنیای امروز موجب شده است شاهد تغییرات گسترده ای در زمینه های مختلف باشیم تا جایی که حتی کتابخانه ها نیز از پیامدهای ناشی از نفوذ فناوری های دیجیتال در ابعاد مختلف زندگی ما انسان ها در امان نمانده اند و به همین علت امروزه شاهد تغییر شکل کتابخانه ها از سنتی و کاغذی به دیجیتال هستیم.

به این ترتیب دور از انتظار نخواهد بود که در آینده ای نه چندان دور کتابخانه ها با یدک کشیدن پسوند دیجیتال مفهوم جدیدی را در عرصه فناوری اطلاعات مطرح کنند که بی شک می تواند نقش بسیار مهمی در گسترش اطلاع رسانی در سطح جهان داشته باشد.

اگرچه برای اغلب افراد کتابخوان در دست گرفتن کتاب و مطالعه آن لذت خوشایندی است، اما در دنیای امروز کتابخانه های دیجیتال با سرعتی بیشتر از آنچه تصور می شد در حال گسترش هستند و از این رو پیش بینی می شود کتاب های دیجیتالی بتوانند فرمانروایی و سلطه کتاب های کاغذی بر تمدن انسانی را از آن خود ساخته و دسترسی همه مردم دنیا به کتاب هایی که در کشورهای مختلف به چاپ می رسند را امکان پذیر سازد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرفته در تلاش هستند تا هرچه سریع تر کتابخانه های سنتی و کاغذی خود را به کتابخانه های دیجیتالی و الکترونیکی تغییر شکل دهند. اگرچه هزینه اولیه راه اندازی کتابخانه های دیجیتال بسیار زیاد است، اما کشورهایی که می خواهند از قافله علم و دانش عقب نمانند باید بیش از پیش بر سرعت خود در راه اندازی و تاسیس کتابخانه های دیجیتال بیفزایند.

کهکشانهای عجیب

Credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team STScI / AURA

توضیحات: ستارگان درخشان این پرتره زیبای فضایی در کهکشان راه شیری قرار دارند. دو کهکشان چشم نواز در خارج کهکشان راه شیری، و در فاصله بالای 300 میلیون سال نوری قرار دارند. تغییر شکل این زوج به دلیل جزر و مد گرانشی به دلیل نزدیکی زمان برخورد آنهاست. این دو کهکشان که با کد ARP 273 (همچنین UGC1810)عجیب بنظر میرسند ولی  تعامل کهکشانها در فضا بنظر عادی است. در حقیقت، کهکشان مارپیچ بزرگ آندرومدا  با فاصله حدود 2 میلیون سال نوری در همسایگی راه شیری قرار دارد و در حال نزدیک شدن به هم هستند.  کهکشانهای  Arp 273 که در آینده دور هم برخورد خواهند کرد. این دو کهکشان سر انجام در یک زمان نجومی به هم برخورد خواهند کرد و به یک کهکشان از ستارگان تبدیل خواهدشد. در این چشم انداز ، هسته های درخشان کهکشانهای Arp 273 فقط در فاصله 100000 سال نوری از هم قرار دارند. این چشم انداز زیبا جشن 21 سالگرد قرارگرفتن تلسکوپ هابل در مدار است.

سرقت متان از مریخ

مریخ مملو از رمز و راز است و گرچه دانشمندان با استفاده از تازه ترین فناوری های اکتشافاتی برخی از آنها را رمزگشایی می کنند، اما از آن سو و با گسترش همین اکتشافات بر صف راز و رمزهای آن افزوده می شود.

یکی از عجیب ترین نکاتی که ذهن دانشمندان را در سال های اخیر به خود مشغول کرده است، چرخه تناوبی تولید و ناپدیدشدن گاز متان در سطح این سیاره در طول سال است به طوری که در مریخ به طرز عجیبی گاز متان تولید و ناپدید می شود.

دانشمندانی که مریخ و تغییرات جوی آن را به عنوان یک حرفه زیرنظر دارند، متوجه شده اند که تمرکز گاز متان نه تنها در نقاط مختلف آن متفاوت است بلکه در فصول گوناگون سال نیز در نوسان است.

مطالعه ای که گروهی از دانشمندان در ایتالیا روی این چرخه به ظاهر عجیب داشته اند، نشان از آن دارد که در طول یک سال مریخی، متانی که در سطح این سیاره بزرگ تولید شده است از بین می رود.

این بررسی که نتایج آن شگفتی دانشمندان را به همراه داشته است، با استفاده از فناوری های نوینی از جمله مدارگرد اکتشافی مریخ متعلق به ناسا صورت گرفته است.

برای اولین بار، سیاره ای درست شبیه به زمین کشف شد

سرانجام انتظارها به پایان رسید. امروز درست همان روزی است که بسیاری از ستاره شناسان و دوستداران فضا در انتظار آن بودند. پس از سال ها تحقیق و جستجو پیرامون سیارات فراخورشیدی، ستاره شناسان بالاخره موفق به یافتن سیاره ای شدند که دارای شرایطی کاملاً شبیه به کره زمین می باشد. این سیاره از لحاظ علمی "منطقه گولدیلاکس برای زندگی" خوانده می شود یعنی سیاره ای که نه بسیار گرم و نه بسیار سرد است و دارای شرایط آب و هوایی بسیار عالیست.
سیاره ای که از ستاره میزبان خود نه آنچنان دور و نه بسیار نزدیک است. درست در فاصله مناسب قرار گرفته و از این رو وجود آب مایع در آن امکان پذیر است. این سیاره از لحاظ اندازه نه بسیار بزرگ و نه بسیار کوچک است و بدین خاطر دارای سطح، نیروی گرانش و شرایط جوی کاملاً مناسب است. به بیان بهتر این درست همان سیاره ای است که به دنبال آن بودیم. سیاره ای درست مانند زمین.
پل باتلر از موسسه تحقیقاتی کارنگی واشنگتن در اینباره می گوید: " این واقعاً اولین سیاره گولدیلاکس است که انسان تابدین روز موفق به یافتن آن شده است"

نور، رازهای انرژی تاریک را بر ملا می کند

           

      
بهبود فناوری آشکارسازهای نوری در پروژه اکسس، دانشمندان را به تعیین روشنایی دقیق پرنورترین ستارگان آسمان نزدیک کرده است تا بتوان به درک دقیق تری از روشنایی ستارگان و تغییرات آن در طول زمان دست یافت.

نور پایه نجوم است و این که هنوز ستاره شناسان نتوانسته اند به راه حلی دقیق برای اندازه گیری میزان درخشش ستارگان برسند، کمی دور از ذهن به نظر می رسد. اما واقعیت این است که علم اخترشناسی گذشته موفقی داشته و با این حال، این روزها می رود که با یک جهش بزرگ علاوه بر نورسنجی بهتر سیارات به پاسخ دقیق تری برای ماهیت انرژی تاریک نیز دست پیدا کند.

بیش از دوهزار سال پیش، ابرخوس، منجم و ریاضی دان شهیر یونانی روشی هوشمندانه را برای درجه بندی درخشندگی یا «قدر ظاهری» ستارگان گوناگون پیشنهاد کرد که هنوز هم مورد استناد ستاره شناسان است و روشی مشابه آن و بر مبنای اندازه گیری درخشش نسبی ستارگان در مقایسه با تعدادی از ستارگان مرجع برای این دسته بندی ها مورد استفاده قرار می گیرد.

مسافر زمان در فیلم سیرک چاپلین

همه چیز از تصویر زنی آغاز شده است که در پشت صحنه فیلم معروف «سیرک» اثر چارلی چاپلین، دستگاهی را در دست و در کنار گوش خود گرفته است. هیچ کس دقیقا نمی داند این زن چه دستگاهی را در کنار گوش خود گرفته است. شواهد نشان می دهند شاید این دستگاه چیزی جز یک تلفن همراه نباشد؛ اما موضوع این است که این فیلم در سال ۱۹۲۸ ساخته شد، یعنی ۴۵ سال قبل از آن که نخستین تلفن همراه جهان ساخته شود! پس واقعا این زن چه چیزی را در دست گرفته است؟ شاید سمعکی است که برای بهتر شنیدن صدا، آن را در گوش خود فشار می دهد و شاید آنچه که در نظریه سفر در گذر زمان مطرح شده، روی داده است؛ یعنی این زن به عصر حاضر تعلق دارد که از طریق یکی از حفره های زمان به نیم قرن پیش سفر کرده است؟! پس آیا اکنون حامیان نظریه سفر در گذر زمان خوشحال هستند؟

کارشناسان نظرات مختلفی درخصوص این موضوع دارند. بسیاری از آنها می گویند این زن تنها سمعکی را در گوش خود فشار می دهد تا احتمالا بهتر بشنود. با این حال اخبار حواشی این مسافر احتمالی زمان آنچنان هیجان انگیز بوده است که کاربران اینترنتی در روزهای گذشته با انبوهی از خبرها و نظرها درباره آن روبه رو شده اند.

پیام دوستی ایرانیان به فرازمینی ها

    فضاپیمای «وویجر» به مرز منظومه شمسی رسید

فضاپیمای وویجر ۱، که دور ترین فضاپیما از زمین است، در سفر خود به سوی کرانه های فراتر از منظومه شمسی یک گام مهم دیگر برداشته است. این فضاپیمای قدیمی که اکنون ۱۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد، تغییری محسوس را در جریان ذرات در اطراف خود اندازه گیری کرده است. این ذرات که از خورشید گسیل می شوند، تا این نقطه در حال دور شدن از مرکز منظومه بودند اما اکنون عمود بر این مسیر حرکت می کنند. این به آن معنی است که وویجر به مرحله ورود به فضای موسوم به «میان ستاره ای» بسیار نزدیک شده است.

«ادوارد استون» که سرپرستی پروژه وویجر را بر عهده دارد، از این فضاپیما و اطلاعات ارزشمندی که همچنان ۳۳ سال پس از شروع ماموریتش ارائه می کند، تمجید کرد. او می گوید: «وقتی وویجر پرتاب شد، فقط ۲۰ سال از شروع عصر فضا گذشته بود، بنابراین هیچ مبنایی وجود نداشت که بتوان بر اساس آن گفت این فضاپیما چقدر دوام خواهد آورد. هیچ نمی دانستیم تا چه فاصله ای باید برویم تا از منظومه شمسی خارج شویم. اما اکنون می دانیم حدود پنج سال آینده، برای اولین بار از منظومه خارج می شویم.» گفتنی است دو فضاپیمای کاوشگر با نام های «وویجر ۱» و «وویجر ۲» به فضا پرتاب شدند. وویجر روز پنجم سپتامبر ۱۹۷۷ پرتاب شد و خواهرخوانده آن وویجر ۲، روز ۲۰ آگوست ۱۹۷۷ راهی فضا شد. هرچند وویجر ۲ زودتر پرتاب شد اما در مسیری دیگر قرار دارد و کندتر حرکت می کند در نتیجه اکنون کمی بیش از ۱۴ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد. هدف اصلی ناسا از پرتاب این کاوشگرها بررسی سیاره های مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون بود که در سال ۱۹۸۹ انجام شد.

مبدا سیارات فراخورشیدی

امروزه جستجو برای حیات در سیارات فراخورشیدی و یافتن زندگی در خارج از کره زمین به یکی از داغ ترین و مهمترین مباحث اخترشناسی تبدیل شده است. ما حقیقتاً در محدوده زمانیه بسیار مهمی برای تحقیق پیرامون سیارات فراخورشیدی قرار گرفته ایم. تنها 18 سال قبل بود که اولین سیاره در خارج از منظومه شمسی ما کشف شد و 15 سال قبل وجود یکی از آنها در اطراف ستاره میزبان به اثبات رسید. علاوه بر این هر روزه نشانه های جدیدی از وجود اتمسفر و شرایط حیات در بسیاری از این سیارات بدست می آید که این نشانه ها با سرعت چشمگیری در حال افزایش می باشند. حجم این داده ها به اندازه ای زیاد است که اخترشناسان را قادر ساخته تا حتی درباره چگونگی تشکیل و پیدایش این سیارات نیز نظریات قابل قبول و استنتاج هایی را ارائه دهند.

بطور کلی ، دو روش برای تشکیل سیارات وجود دارد. اولین روش از طریق بهم پیوستگی است که در آن ستاره و سیاره از فروپاشی گرانشی مستقل از یکدیگر تشکیل می شوند اما بحدی نزدیک هم هستند که نیروی جاذبه متقابل آنها را در مدار به هم می پیوندد.