چهار سوی علم
جدیدترین و برترین اخبار و مقالاتچهار سوی علم
جدیدترین و برترین اخبار و مقالاتآسمان پر ستاره ایندور
این نمایش شب نورانی از مدارگرد شاتل فضایی اندور؛ برای آخرین بار از ایستگاه فضایی بین المللی، در ۲۸ می گرفته شده است. در حالی که اندور باسرعتی معادل ۱۷۰۰۰ مایل بر ساعت در مدار ۳۵۰ کیلومتری بر فراز زمین حرکت می کند؛ محموله خود را در تاریکی سایه زمین خالی می کند. در بالای کادر؛ بازو و مفصل های رباتیک بازوی دکستر ایستگاه دیده میشود. در اثر حرکت در طول تصویر برداری طولانی مدت نور چراغهای شهرها بصورت رد دیده می شوند. اندور در پایان آخرین ماموریت خود در اولین ساعات صبح روز یکم جون در تاریکی پایگاه کندی به زمین نشست.
منبع : تصویر نجومی روز
سحابی بزرگ کارینا
توضیحات: جواهری در آسمان نیمکره‌ی جنوبی، سحابی کارینای بزرگ که به نام NGC 3372 نیز شناخته میشود، با قطری در حدود 300 سال نوری، یکی از بزرگترین زایشگاه های ستاره ای کهکشان ما است. درست مانند سحابی کوچکتر و شمالی‌تر جبار، سحابی کارینا نیز با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. البته سحابی کارینا با فاصله ای حدود 7500 سال نوری از ما، 5 برابر دورتر از سحابی بزرگ شکارچی قرار گرفته است. این نمای زیبای تلسکوپی، جزئیات قابل توجه فراوانی را از رشته‌های درخشنده‌ی گازهای میان ستاره‌ای و ابرهای تیره‌ی غبار کیهانی نشان می‌دهند. سحابی کارینا زایشگاه ستارگان جوان و بسیار پر جرمی از جمله متغیر اتا کارینا است. ستاره‌ای که 100 بار از خورشید ما سنگین‌تر است.اتا کارینا پر نورترین ستاره در سمت چپ تصویر و نزدیک سحابی سوراخ کلید یاNGC 3324 قرار گرفته است. این در حالیست که خود اتا کارینا احتمالا در شرف یک انفجار بزرگ ابرنواختری است، تصاویر پرتو X نشان می‌دهند که سحابی کارینا یک کارخانه‌ی ساخت ابرنواختر بوده است.
دنباله دار جراد و خوشه‌ی M15
Image Credit & Copyright: Gregg Ruppel
توضیحات: تصویر تلسکوپی ترکیبی فوق که در 2 آگوست (برابر با11 مرداد) تهیه شده است، دنباله دار جراد در کنار خوشه‌ی ستاره‌ای کروی M15 را نشان می دهد. این چشم‌انداز سماوی ارزنده میتوانست باعث خرسندی شارل مسیه، شکارچی دنباله‌دار مشهور قرن هجدهم، شود. زمانی که مسیه آسمان‌های فرانسه را برای یافتن دنباله‌دارها درمی‌نوردید، اجرام غیر دنباله دار، اجرامی که در ظاهر دنباله‌دار می‌نمودند اما نسبت به ستاره‌های پس زمینه‌ی خود ثابت بودند، را نیز با دقت تمام فهرست می کرد. دنباله دارM15 که در سمت راست پایین تصویر مشاهده می کنید پانزدهمین جرمی بود که در فهرست "دنباله‌دارنماهای" معروف مسیه ثبت شدند، در حالی که امروزه آن را به عنوان خوشه‌ای محتوی بیش از صدهزار ستاره در فاصله‌ی 35000 سال نوری می شناسیم. این دنباله دار که در آگوست سال 2009 توسط جی. جراد (اخترشناس رصدخانه‌ی سایدینگ اسپرینگ استرالیا) کشف شد هم اکنون در حال گذر از پهنای صورت فلکی فرس‌اعظم است و 13 دقیقه‌ی نوری از زمین فاصله دارد. گمان می‌رود که در ماه‌های آتی دنباله‌دار جراد از قدر 9 کنونی‌اش درخشان‌تر شده و در ماه فوریه‌ی سال 2012 به اوج خود، تنها کمی از توان چشم غیرمسلح کم‌نورتر باشد.
آخرین ماموریت شاتل فضایی ناسا
Credit & Copyright: Ben Cooper Launch Photography
در این تصویر که در اوایل همین ماه شاتل فضایی آتلانتیس ناسا را در آخرین حرکت از این دست در حال پیشروی آهسته به سمت سکوی پرتاب A39 نشان می دهد، جایی که قرار است این فضاپیما در ماه ژولای به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شود. این ماموریت (STS-135) صد و سی پنجمین و آخرین ماموریت برای شاتل های فضایی ناسا است. آتلانتیس و چهار خدمه اش عازم این ماموریت خواهند شد تا بخش (اتاقک) جدید تدارکاتی چند منظوره ای با نام رافائلو را به همراه سایر تدارکات لازم برای نصب این اتاقک، با خود به ایستگاه فضایی ببرند. در تصویر بالا انتقال دهنده ی غلتکی بزرگ شاتل با سرعت دو کیلومتر در ساعت در حال جابجا کردن این مدارگرد عظیم الجثه در مسیری به طول 5 کیلومتر است. بیش از 15000 تماشاگر، که تعدادی از آنها در سمت راست تصویر دیده می شوند، در نزدیکی مسیر جابجایی ، نظاره گر این جابجایی تاریخی بودند.
منبع: تصویر نجومی روز
برج تاریک در عقرب
Credit & Copyright: Don Goldman
توضیحات: برای برخی افراد این ابر فضایی که همانند شبهی در مقابل منطقه شلوغی از ستارگان در اطراف صورت فلکی عقرب قرار دارد، تصویری از یک برج تاریک شوم است. در حقیقت،در این پورتره پر زرق و برق تلسکوپی ساختمانی با وسعت 40 سال نوری ستونهایی از غبار و گازهای ملکولی در کنار هم جمع شده اند تا ستارگان را مخفیانه درون سحابی تاریک شکل دهند دیده می شوند. این ابر که همانند دنباله جارو است به گوی دنباله دار نما شناخته می شود و از سمت راست پایین به بالا (بالای برج)چپ و در محدوده مرکزی با تابش قدرتمند ماورای بنفش مجموعه OB از ستارگاه خیلی داغ NGC6231 در لبه بالایی صحنه شکل گرفته است. همچنین این تابش پر انرژی ماورای بنفش باعت تابش سرخرنگ توده های کروی گاز هیدروژن مرزی می شود.ستارگان داغی که در غبار قرار گرفته اند بصورت را می توان همانند سحابی آبی رنگ بازتابی در عکس دید. این برج تاریک NGC6231 و سحابی همراهش 5000 سال نوری باما فاصله دارند.
کهکشانهای عجیب
Credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team STScI / AURA
توضیحات: ستارگان درخشان این پرتره زیبای فضایی در کهکشان راه شیری قرار دارند. دو کهکشان چشم نواز در خارج کهکشان راه شیری، و در فاصله بالای 300 میلیون سال نوری قرار دارند. تغییر شکل این زوج به دلیل جزر و مد گرانشی به دلیل نزدیکی زمان برخورد آنهاست. این دو کهکشان که با کد ARP 273 (همچنین UGC1810)عجیب بنظر میرسند ولی تعامل کهکشانها در فضا بنظر عادی است. در حقیقت، کهکشان مارپیچ بزرگ آندرومدا با فاصله حدود 2 میلیون سال نوری در همسایگی راه شیری قرار دارد و در حال نزدیک شدن به هم هستند. کهکشانهای Arp 273 که در آینده دور هم برخورد خواهند کرد. این دو کهکشان سر انجام در یک زمان نجومی به هم برخورد خواهند کرد و به یک کهکشان از ستارگان تبدیل خواهدشد. در این چشم انداز ، هسته های درخشان کهکشانهای Arp 273 فقط در فاصله 100000 سال نوری از هم قرار دارند. این چشم انداز زیبا جشن 21 سالگرد قرارگرفتن تلسکوپ هابل در مدار است.
شاتل فضایی اندیوور
توضیحات: این شاتل فضایی که در سال 1992 برای اولین بار به فضا پرتاب شد، جوانترین شاتل مدارگرد است و اکنون مراحل نهایی آماده سازیش را برای آخرین ماموریت فضایی خود طی می نماید. این تصویر که در تاریخ 11 مارچ امسال از سکوی پرتاب 39 آ در پایگاه فضایی جورج کندی آمریکا ، توسط دوربینی که در بالای ایستگاه پرتاب و فاصله ی 120 متری ازسطح زمین قرار داشته تهیه شده است. در این نما، علاوه بر مشاهده ی خود شاتل، تانک سوخت جامدی که قرار است شاتل را برای رسیدن به فضا یاری کند، مشاهده می نمایید. در تاریخ 19 آوریل و کمی قبل از غروب خورشید، این شاتل فضایی راهی 134مین ماموریت فضایی خودش خواهد شد که برای الحاق آزمایشگاه بررسی پرتوهای کیهانی ای ام اس به ایستگاه فضایی بین المللی، انجام می شود. این ماموریت، آخرین پرواز شاتل فضایی اندیوور و ماموریت یکی مانده به آخر ناوگان شاتل ها، قبل از بازنشستگی کامل است.
ابر ماژلانی کوچک
دریانورد پرتغال فرناند ماژلان زمان زیادی را برای بررسی و مطالعه آسمان نیمکره جنوبی زمین صرف کرده است. نتیجه این بررسی ها یافتن دو توده مه آلود، بود که با چشم غیر مسلح به راحتی قابل رویت است و امروزه منجمان آماتور، این دو ابر را به افتخار کاشفان اولیه اش، ابرهای ماژلانی می نامند. این توده ها در واقع کهکشانهای کوتوله و نامنظمی هستند که به عنوان قمرهای کهکشانی، کهکشان راه شیری نیز به حساب می آیند. ابر ماژلانی کوچک حدود 15 هزار سال نوری از ما فاصله دارد و در راستای صورت فلکی توکان(از نیمکره جنوبی قابل رویت است) دیده می شود و از هزاران ستاره کوچک و بزرگ تشکیل می شود. قمر کهکشانی دیگری که برای رسیدن به آن باید 210 هزار سال نوری از منظومه خورشیدیمان فاصله بگیریم، چیزی نیست جز ابر ماژلانی بزرگ. تصویر بالا علاوه بر این دو جرم، دو خوشه کروی درخشان آسمان را هم نشان می دهد . خوشه کروی سمت راست و پایین تصویر NGC 362 و 47 توکان که بسیار درخشان تر در گوشه سمت چپ تصویر خودنمایی می کند. خوشه کروی 47 توکان 13 هزار سال نوری از ما فاصله دارد و در سمت چپ ابر ماژلانی بزرگ واقع شده است.
سایه های ایجاد شده از درخشش نوار راه شیری
آیا تا به حال سایه های ایجاد شده از درخشش نوار راه شیری را دیده اید؟ برای این کار باید همه ی شرایط رصدگاه در شرایط ایده آل قرار داشته باشد. اول از همه باید شرایط جوی محل رصد خوب باشد به گونه ایی که هیچ بخشی از مرکز کهکشان پشت ابر پنهان نشده باشد. باید آلودگی نوری در حداقل خود قرار داشته باشد یعنی تا فاصله نسبتا دوری هیچ چراغی یا روشنایی مصنوعی دیگری وجود نداشته باشد. مورد بعدی ماه است! در شرایطی می توانید چنین موقعیتی را حس کنید که ماه بالای افق نباشد . عمق بسیار کم این دریاچه و زلالی آبش باعث شده تا تصاویر سنگها به وضوح در دریاچه دیده شود. نوارهای محوی که روی سطح آب می بینید همان لایه های رقیق مهی هستند که دریاچه را فرا می گیرند. این عکس در ایالت ویکتوریای استرالیا گرفته شده است.
شب پرستاره قلعه الموت
در این شب تماشایی بر فراز قلعه الموت رگه نوری از حرکت یک شهاب و قوسی از راه شیری دیده میشود. قلعه الموت یک بنای تاریخی است که در قرن 9 میلادی بر فراز کوه البرز در ایران بنا شده. الموت که به معنی لانه سیمرغ می باشد زمانی مکان گروه افسانوی اساسیون حسن صباح بود. در این قلعه کتابخانه خوبی وجود داشت و مرکز آموزش علما بود. در قرن سیزده میلادی نصیر الدین طوسی منجم و اخترشناس مشهور ایرانی در این قلعه زندگی میکرد و شب ها به رصد ستارگان می پرداخت. در آن شب های پر ستاره طوسی وقتی به آسمان می نگریست حتمأ به تعمق و فکر فرو می رفت و میتوانست ستاره های درخشانی را تشخیص دهد که امروزه فقط به کمک تلسکوپ میتوان این ستاره ها را رصد نمود. درخشان ترین اجرام در این تصویر ستاره دنب در صورت فلکی دجاجه یا ماکیان، نسر واقع و نسر طایر، یک سحابی در نزدیکی مرکز کهکشان و ابر های تاریک گرد و غبار راه شیری اند که به شگاف یا بریدگی عظیم مشهور است. در قسمت پائینی راست تصویر بازتاب نور روستا های کوچک و شهر تهران را می بینید که حدود 100 کیلومتر در جهت جنوب شرق این مکان قرار دارد.
منبع : antwrp.gsfc.nasa.gov