پیام دوستی ایرانیان به فرازمینی ها

    فضاپیمای «وویجر» به مرز منظومه شمسی رسید

فضاپیمای وویجر ۱، که دور ترین فضاپیما از زمین است، در سفر خود به سوی کرانه های فراتر از منظومه شمسی یک گام مهم دیگر برداشته است. این فضاپیمای قدیمی که اکنون ۱۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد، تغییری محسوس را در جریان ذرات در اطراف خود اندازه گیری کرده است. این ذرات که از خورشید گسیل می شوند، تا این نقطه در حال دور شدن از مرکز منظومه بودند اما اکنون عمود بر این مسیر حرکت می کنند. این به آن معنی است که وویجر به مرحله ورود به فضای موسوم به «میان ستاره ای» بسیار نزدیک شده است.

«ادوارد استون» که سرپرستی پروژه وویجر را بر عهده دارد، از این فضاپیما و اطلاعات ارزشمندی که همچنان ۳۳ سال پس از شروع ماموریتش ارائه می کند، تمجید کرد. او می گوید: «وقتی وویجر پرتاب شد، فقط ۲۰ سال از شروع عصر فضا گذشته بود، بنابراین هیچ مبنایی وجود نداشت که بتوان بر اساس آن گفت این فضاپیما چقدر دوام خواهد آورد. هیچ نمی دانستیم تا چه فاصله ای باید برویم تا از منظومه شمسی خارج شویم. اما اکنون می دانیم حدود پنج سال آینده، برای اولین بار از منظومه خارج می شویم.» گفتنی است دو فضاپیمای کاوشگر با نام های «وویجر ۱» و «وویجر ۲» به فضا پرتاب شدند. وویجر روز پنجم سپتامبر ۱۹۷۷ پرتاب شد و خواهرخوانده آن وویجر ۲، روز ۲۰ آگوست ۱۹۷۷ راهی فضا شد. هرچند وویجر ۲ زودتر پرتاب شد اما در مسیری دیگر قرار دارد و کندتر حرکت می کند در نتیجه اکنون کمی بیش از ۱۴ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد. هدف اصلی ناسا از پرتاب این کاوشگرها بررسی سیاره های مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون بود که در سال ۱۹۸۹ انجام شد.

این فضاپیما سپس راه اعماق فضا را در پیش گرفتند و در جهت اصلی مرکز کهکشان راه شیری به حرکت درآمدند. منبع انرژی این فضاپیماها بسته های رادیواکتیو است. ابزارهای این کاوشگرها هنوز هم به خوبی کار می کند و داده ها را به زمین می فرستد. البته فاصله زیاد آنها با زمین باعث می شود پیام رادیویی آنها ۱۶ ساعت در راه باشد. مشاهده های تازه وویجر ۱ توسط ابزاری با نام «ذرات باردار کم انرژی» که شتاب بادهای خورشیدی را می سنجد انجام شده است. این جریان از ذرات باردار، کره بزرگی را در اطراف منظومه شمسی پدید می آورد که هلیوسفر نام دارد. این بادها با سرعت «فراصوت» حرکت می کنند تا اینکه از یک مرحله به نام «شوک پایانی» می گذرند. پس از این مرحله، سرعت آنها به شدت کم می شود. اندازه گیری وویجر نشان می دهد شتاب این بادها در این نقطه اکنون به صفر رسیده است.

● پیام های بشر برای موجودات فضایی

علاوه بر ابزارهای پژوهشی و اندازه گیری علمی، هر دو کاوشگر لوحی از جنس طلا با خود دارند. در این صفحات مدور فلزی دیجیتالی، مطالبی مانند فرازهایی از تمدن انسان به زبان ریاضی، تصویری از دو انسان (زن و مرد) با دستان افراشته به نشانه دوستی، نشانی جایگاه زمین در منظومه شمسی و کهکشان راه شیری ثبت شده است. اندیشه قرار دادن پیام هایی برای موجودات هوشمند فرازمینی نخستین بار توسط «اریک بورگس» مطرح شد. سپس «کارل ساگان» ستاره شناس و اخترشیمیدان مشهور امریکایی و از پیشگامان روش های برقراری ارتباط با موجودات هوشمند فرازمینی، از این ایده به شدت استقبال کرد. سرانجام ناسا با این طرح موافقت کرد و سه هفته به وی فرصت داد تا پلاکی را طراحی کند. «ساگان» نیز با همکاری «فرانک دریک» این پلاک را طراحی کردند، البته بخش طراحی هنری این پلاک را «لیندا سالزمن» (همسر «کارل ساگان») انجام داد. در این صفحه ۳۰ سانتی متری چکیده ای از فرهنگ بشری قرار داده شده است، از جمله ۱۱۵ قطعه عکس آنالوگ، صدای رعد و برق، صدای گریه یک شیرخوار، صدای یک نهنگ، صدای برخورد امواج به ساحل، صدای قلب و گام برداشتن انسان و چند صدای دیگر. علاوه بر این موسیقی های منتخب از فرهنگ ها و نواحی مختلف به مدت ۹۰ دقیقه گزینش شده است. قطعات مختلفی از موسیقی های «باخ» و «بتهوون» تا «لویی آرمسترانگ» و «چاک بری» نیز در دیسک هست. موسیقی ها از فرهنگ ها و کشورهای مختلف و از کشورهای چین، ژاپن، آذربایجان، اندونزی، مکزیک، پرو، بلغارستان و سنگال انتخاب شده اند. علاوه بر این سلام و خوشامدگویی به ۵۵ زبان نیز وجود دارد. این خوشامدگویی ها با زبان اکدی که در میان رودان شش هزار سال پیش صحبت می شد، آغاز می شود و با یکی از زبان های محلی چینی به نام وو پایان می یابد. پیامی به زبان فارسی نیز در این دیسک وجود دارد. پیامی که به زبان فارسی در وویجر قرار داده شده، شعر «بنی آدم اعضای یک پیکرند» سعدی است. پیام فارسی یکی از طولانی ترین پیام های وویجر است. متن پیام فارسی چنین است:

«درود بر ساکنین ماوراء آسمان ها

بنی آدم اعضای یک پیکرند

که در آفرینش زیک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار»
       
منبع: روزنامه شرق