کشف یک منظومه آشفته

کشف یک منظومه خورشیدی آشفته  اخترشناسان را متحیر ساخت
اخترشناسان نه تنها سیارات عجیب و غریبی را در اطراف دیگر ستاره ها کشف نموده اند بلکه یک تعداد سیارات را در مدار های خیلی آشفته و عجیب بدور ستاره ها دیده اند. به گفته باربرا مک دونالد از رصدخانه مک دونالد در دانشگاه تکزاس " منظومه شمسی ما دوران  آشفته خود را مدتها قبل پشت سر گذاشته، اما هیجان ما از کشف چندین سیاره بدور یک ستاره دیگر است که درست در دوره گذشته منظومه شمسی ما قرار دارند."
رصد و بررسی دقیق منظومه اوپسیلون اندرومد آ توسط تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ هوبی ایبرلی و چندین تلسکوپ بزرگ زمینی دیگر نشان داد که مدار این سیارات هم خط نبوده بلکه بسیار کج و شیب دار می باشد. در واقع اخترشناسان چندین سیاره و یک ستاره دیگر را در این منظومه کشف کردند که به احتمال زیاد این یک منظومه دو ستاره ی است.
باید گفت منظومه ما حتی با انحراف یا کجی پلوتو در مقایسه با منظومه اپسیلون اندرومد آ یک اقیانوس آرام است.

مقایسه منظومه شمسی ما با منظومه اپسیلون اندرومد آ

مک دونالد میگوید که این یافته های حیرت انگیز می تواند بر نظریه های مربوط به شکل گیری منظومه های چند سیاره ی تأثیر بگذارد و نشان میدهد که حتی بعد از شکل گیری سیارات و ایجاد یک منظومه بعضی از اتفاقات و حوادث میتواند مدار سیارات را آشفته سازد.

به گفته مک دونالد این کشف تازه بدین معنی است که مطالعات آینده منظومه های سیاره ی پیچیده تر خواهد بود. اخترشناسان دیگر نمی توانند بگویند که تمام سیارات در یک مدار هم خط بدور ستاره مادر میگردند.

درست همانند خورشید ما با ترکیبات است، منظومه اپسیلون اندرومد آ حدود 44 سال نوری دورتر از ما قرار دارد. این منظومه کمی جوانتر، سنگین تر و درخشان تر از خورشید ماست. تا بیش از یک دهه اخترشناسان می دانستند که فقط سه سیاره مشتری مانند بدور ستاره زرد و سفید اپسیلون اندرومد می گردند.

اما بعد از ترکیب هزاران رصد، مک دونالد و همکاران اش نشانه هایی را آشکار کردند که بر وجود سیاره چهارم (e) در مداری بسیار دور بدور این ستاره دلالت میکند. در ضمن توانستند جرم دو سیاره این منظومه را (c و d) که قبلأ می شناختند با دقت مشخص کنند. اما شگفتی عمده این است که تمام سیارات این منظومه در یک صفحه بدور ستاره مادر نمی چرخند. مدار سیارات (c و d) نسبت به همدیگر 30 درجه کجی دارند.

گمان میرود که منظومه اپسیلون اندورمد آ پروسه شکل گیری شبیه منظومه خود ما را پشت سر گذاشته و به احتمال زیاد در اواخر شکل گیری تفاوت های وجود داشته که باعث این انشعاب پذیری شده است. فرض بر این است که تکامل سیاره ی در تمام منظومه ها در یک صفحه موازی درست مانند منظومه خود ما اتفاق می افتد، اما حالا با کشف این آشفتگی دانشمندان می دانند که همیشه چنین نیست.

تا حال پذیرفته ترین نظریه این است که سقوط یک ابر عظیمی از گرد و غبار باعث میشود که یک ستاره و چندین سیاره به عنوان محصل جانبی در یک مدار هم خط بوجود بیایند. در منظومه خود ما فوسیل این چنین شکل گیری این است که همه سیارات عمده تقریبأ در یک مدار مشابه بدور خورشید در گردش می باشند. بیرونی ترین سیارات منظومه شمسی یعنی سیارات کوتوله (کوچک) مانند پلوتو مدار شیب دار دارند، اما علت آن گرانش یا نیروی جاذبه نپتون است.
اما چه چیزی باعث آشفتگی در منظومه اپسیلون اندرومد آ شده؟

احتمال دارد که مهاجرت سیارات از درون و یا بیرون راندن سیارات و یا هم آشفتگی ناشی از ستاره همدم این منظومه دو ستاره ی (ستاره اپسیلون اندورمد B) دلیل این آشفتگی باشد.

به نقل از آسمان کابل
منبع : universetoday