نوری تازه !

نور پایه نجوم است و این‌که هنوز ستاره‌ شناسان نتوانسته‌اند به راه حلی دقیق برای اندازه ‌گیری میزان درخشش ستارگان برسند، کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد. اما واقعیت این است که علم اخترشناسی، گذشته موفقی داشته و با این حال، این روزها می‌رود که با یک جهش بزرگ علاوه بر نورسنجی بهتر سیارات به پاسخ دقیق ‌تری برای ماهیت انرژی تاریک نیز دست پیدا کند.

به گزارش نیوساینتیست، بیش از دوهزار سال پیش، ابرخوس، منجم و ریاضی‌دان شهیر یونانی روشی هوشمندانه را برای درجه‌بندی درخشندگی یا «قدر ظاهری» ستارگان گوناگون پیشنهاد کرد که هنوز هم مورد استناد ستاره‌شناسان است و روشی مشابه آن و بر مبنای اندازه‌گیری درخشش نسبی ستارگان در مقایسه با تعدادی از ستارگان مرجع برای این دسته‌ بندی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشکل اینجاست که مقیاس درخشندگی ستارگان مرجع از دقت چندانی برخوردار نیست و هنوز این بخش از ستاره‌شناسی نتوانسته همگام با سایر پیشرفت‌ها در فناوری آشکارساز‌ها رو به جلو حرکت کند. به عنوان مثال، دقیق‌ترین سنجش برای تخمین قدر ظاهری ستاره روشن «نسر واقع»، یکی از درخشان‌ترین ستارگان آسمان به دهه 1970 برمی‌گردد. گری برنشتاین از دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا می‌گوید: «این حیرت‌انگیز است. در دو دهه گذشته نیز تنها شاهد پژوهش‌‌های اندکی در این بخش از علم نجوم بوده‌ایم».به منظور جبران کاستی‌های مربوط سال‌های اخیر، تیمی متشکل از محققان دانشگاه جانز هاپکینز در بالتیمور، مریلند به رهبری دکتر مری‌الیزابت کایزر، تصمیم دارد با استفاده از یک موشک حامل تلسکوپ، دقیق‌ترین سنجش ممکن از قدر ظاهری ستارگان مرجع را طی سال‌های اخیر به انجام برساند. این پروژه که اکسس یا «پروژه درجه‌بندی مطلق طیف در ستارگان مرجع» نام دارد، مأموریتی است که توسط ناسا تأمین اعتبار شده و احتمالا ظرف یکی، دو سال آینده به نتیجه خواهد رسید. این مأموریت فضایی شامل چهار پرواز هم‌زمان به فضای میانی مدار زمین است که برای اجتناب از انحراف نور، هر یک کمی بالاتر از جو زمین صورت خواهد گرفت. این پروازهای هم‌زمان تنها چند دقیقه به طول خواهند انجامید.

پروژه اکسس در طول این پروازهای کوتاه به سنجش درخشش چهار عدد از شناخته‌شده‌ترین ستارگان مرجع آسمان خواهد پرداخت. اکسس، درخشش شعرای یمانی و نسر واقع، دو ستاره از روشن‌ترین ستارگان آسمان را در کنار یک‌ جفت از کم‌نور‌ترین ستارگان با دقتی حدود 1 درصد یا بهتر از آن اندازه‌گیری خواهد کرد. محققان این پروژه دستیابی به دقت پیش‌‌بینی‌شده را که دو برابر دقت سنجش‌های کنونی است، مدیون بهبود فناوری آشکارسازها در تلسکوپ‌های جدید و کالیبره‌شدن آنها توسط نور مصنوعی پیش از آغاز این مأموریت هستند.

نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند در ایجاد استانداردهای جدید برای کالیبراسیون مشاهدات سایر تلسکوپ‌ها نیز به‌کار گرفته شود. علاوه بر این امکان سنجش دقیق‌تر درخشش ابرنواخترها و دیگر اجرام آسمانی نیز فراهم خواهد شد. چنین دقتی در سنجش درخشش ستارگان می‌تواند پرده از راز گسترش بی‌پایان جهان هستی یا ماهیت انرژی تاریک نیز بردارد. وجود این انرژی حدود 12 سال پیش و به دلیل مشاهده کاهش روشنایی ابرنواخترهای دوردست که در نتیجه دور شدن پیوسته آنها از کهکشان راه شیری بود، توسط ستاره‌شناسان مورد توجه قرار گرفت.

به نقل از: خبر آنلاین