چهار سوی علم
جدیدترین و برترین اخبار و مقالاتچهار سوی علم
جدیدترین و برترین اخبار و مقالاتآخرین تصویر منتشر شده از هابل
تلسکوپ
هابل 20 ساله شد و در دو دهه ای که از عمرش سپری کرد از پربارترین دو دهه
هایی بوده است که یک ابزار دست ساز بشر تا کنون توانسته سپری کند زیرا این
تلسکوپ با تصاویر بی نظیر خود ذهنیتی کاملا متفاوت از جهان هستی و ساختار
آن در انسانها خلق کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، زمانی که گالیله اولین تلسکوپ خود را در اوایل قرن
17 میلادی ساخت ساخته اش به او امکان داد حالتهای مختلف سیاره زهره را به
ثبت برساند، لکه هایی را بر روی سطح خورشید مشاهده کرده و چهار قمر سیاره
مشتری را رصد کند. اما هیچ یک از نوابغ باستانی اخترشناسی توانایی تصور کردن تصاویری که
یکی از مشهورترین تلسکوپهای فضایی در اختیار انسانها قرار داده است را
نداشته اند. از 24 آوریل سال 1990، زمانی که شاتل دیسکاوری تلسکوپ هابل
ناسا را در میان کهکشانها رها کرد تا کنون، این تلسکوپ تصاویری با زیبایی
شگفت انگیز از ابرنواخترانی با وسعت 6 سال نوری، هزاران خوشه ستاره ای که
تحت تاثیر گرانش یکدیگرند، کهکشانهای بسیار دور افتاده ای که به جانداران
اعماق دریا شباهت دارند، بازتابی از سیاهچاله ها و ابرهای وسیع و درخشانی
از گازهای هیدروژن که در گوشه ای از جهان هستی شناور هستند را به ثبت
رساند.
هابل به ما نشان داد فضا تمام آن چیزی است که هنرمندانی مانند "استنلی
کوبریک"، "جرج لوکاس" و حتی دانشمندی مانند گالیله آن را تصور می کردند.
تصاویری از جهان هستی که طی دو دهه گذشته توسط هابل به زمین بازتابانده
شده است باعث اعتبار بخشی به بسیاری از مطالعات و تحقیقات نجومی شده است. نام هابل به احترام اخترشناس مشهور ادوین هابل که در سال 1953 حدود 37
سال قبل از پرتاب هابل از دنیا رفته بود انتخاب شده است. وی مشابه ابداع
ارزشمندی که نامش را به خود اختصاص داده است، در متحول ساختن درک انسان از
جهان هستی نقشی مهم ایفا کرده است. هابل نه تنها ثابت کرد کهکشانهای دیگری
ورای کهکشان راه شیری وجود دارند بلکه در مباحثات علمی مشارکت داشت که
ثابت می کردند این کهکشانها در حال دور شدن از یکدیگر هستند. به بیانی
دیگر وی نشان داد جهان هستی در حال گسترش یافتن است، پدیده ای که پس از
چند سال همنام تکنولوژیکی اش آن را با وضوحی غیر قابل تصور رصد کرد. تلسکوپهای فضایی دیگری قبل از هابل وجود داشتند اما طیف نوری و تطبیق
پذیری آن این تلسکوپ را به یکی از شگفت اگیزترین دست سازهای بشر تبدیل
کرده و دیدگاه بشر را نسبت به علم نجوم متحول کرد. اخترشناس نامور "لیمن
اسپیتزر" ایده استفاده از تلسکوپهای فضایی را در اوایل سال 1946 مطرح کرد
و پس از آن، موافقت برای ساخت، طراحی، نامگذاری و آماده سازی و پرتاب هابل
چهل سال بعد رخ داد. زمانی که هابل در نهایت به فضا پرتاب شد، نقص در یکی از آیینه هایی که
نقش آن در عملکرد تلسکوپ بسیار حیاتی به شمار می رفت، فعالیت آن را در
بالاترین سطح عملکردی اش غیر ممکن ساخت. اما سه سال بعد گروهی از
راهپیمایان فضایی به هابل رفته و توانایی های خاموشش را فعال کردند. هابل
تنها تلسکوپ فضایی در جهان است که به گونه ای طراحی شده تا بتواند با
بازدیدهای دوره ای فضانوردان از آن و انجام تعمیرات متعدد، در فضا باقی
بماند و این رمز طول عمر بالای این تلسکوپ ارزشمند است. از سال 1933 تا
کنون چهار تیم دیگر از فضانوردان از هابل دیدن کرده اند و آخرین این
ماموریتها در سال 2009 انجام گرفته است. آخرین ماموریت تعمیر هابل امکان
بقای آن را تا سال 2014 به وجود خواهد آورد. سالی که در آن تلسکوپ پیشرفته
تر جیمز وب، جایگزین هابل خواهد شد. هابل توانست سیاهچاله های فضایی را در مرکز تمامی کهکشانهایی که در
میدان دیدش قرار داشتند رصد کند. این تلسکوپ بر اساس محاسباتی که ادوین
هابل انجام داده بود توانست سن جهان هستی را با استفاده از درجه گسترش آن
آشکار کند و نشان دهد این درجه رو به سرعت گرفتن است. همچنین با نمابش
برخورد ستاره دنباله دار "شومیکر" با سطح سیاره مشتری به اخترشناسان درس
ارزشمندی را درباره سیاره ها و ستاره های دنباله دار داد. این یافته ها
کشفیاتی بودند که دستیابی به آنها با استفاده از تجهیزات زمینی هرگز
امکانپذیر نبود. امروز 24 آوریل 2010 میلادی 20 سال از تولد تلسکوپ فضایی هابل گذشته
است، تلسکوپی که شهرت بی اندازه اش شخصیتی قهرمان مانند برایش به ارمغان
آورده و 4 سال مانده تا پایان یافتن عمر کاری اش، بسیاری در اندوه "از این
پس ندیدن" تصاویر زیبای آن فرو رفته اند. در ادامه آخرین تصویری که سازمان
ناسا به مناسبت تولد هابل منتشر کرده و لوگوی موتور جستجوی گوگل که به
همین مناسبت تغییر یافته است را مشاهده می کنید:
یکی از بزرگترین مناطق شناخته شده تولد ستارگان در جهان هستی را نمایش می دهد
