خرده ‌ریزهای فضایی

تفکری جدید درخصوص پیدایش سیارک‌ها؛ کمربند سیارک‌ها حدود 200 سال پیش کشف شد. این اجرام آسمانی در حد فاصل مریخ و مشتری قرار دارند و گرچه طی 2 قرن گذشته مملو از جذابیت بوده‌اند اما بعد معماگونه آنها بیشتر به چشم آمده است.

در میان انبوهی از ناشناخته‌های این بخش از منظومه شمسی، اخترشناسان امیدوار بوده‌اند تا انبوهی از سیارات جدید را شناسایی کنند. اما در عوض پهنه وسیعی از خرده اجرام کیهانی را شناسایی کرده‌اند. این کشفیات اخترشناسان را بیشتر از گذشته بر این نظریه مصمم کرده است که کمربند سیارک‌ها در حقیقت بقایای سیاره‌ای هستند که در دوران‌های بسیار گذشته پیدایش عالم و در اثر برخورد بزرگ فضایی از میان رفته است.برای سالیان طولانی اخترشناسان بر این عقیده بودند که این بخش از منظومه شمسی باقیمانده کنار گذاشته شده‌ای از معماری سیارات بوده‌اند اما آنها اکنون نگاه ویژه‌تری به این اجرام نه چندان بزرگ آسمانی دارند.

اخترشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که درخصوص حوادث و دگرگونی‌های عمده در نخستین دوران‌های پیدایش منظومه شمسی می‌توان سرنخ‌های قابل اطمینانی پیدا کرد. این کمربند مجموعه‌ای متنوع از اجرام فضایی است که در میان آنها می‌توان ردپایی از توده‌های بزرگ توپی شکل متشکل از صخره و فلز (که برخی از آنها تا صدها کیلومتر عرض دارند) تا توده‌های کوچک و شکننده متشکل از یخ و گرد و غبار پیدا کرد. اکنون پرسش دیگری مطرح می‌شود: چطور این امکان وجود دارد که طیف گسترده‌ای از مواد و ترکیبات گوناگون در کنار هم قرار گرفته باشند؟ این پرسشی است که به دلیل ناتوانی فعلی دانش بشری در پاسخ دادن به آن بیشتر شکل و شمایل یک راز بزرگ را به خود گرفته است.

البته در سالهای اخیر تلاشهای زیادی برای پیدا کردن پاسخی مناسب به این پرسش انجام شده است و در این رهگذر برخی اخترشناسان موفق به ارائه توضیحاتی نیز شده‌اند: بسیاری از سیارک‌ها در مناطقی به دور از مرکز منظومه شمسی شکل گرفته و به مرور زمان و به وسیله سیارات مختلف به این نقطه از عالم کشیده شده‌اند. در چنین حالتی می‌توان به سیاراتی که در این ماجرا دست داشته‌اند عنوان زورگیر را داد!

تیمی از اخترشناسان به سرپرستی دکتر هال با استفاده از یک سری شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای در دوران بسیار آشفته مربوط به اوایل پیدایش منظومه شمسی نشان داده‌اند که به احتمال قریب به یقین اورانوس و نپتون از خورشید بسیار دور گشته و همچون اجرام آسمانی سرگردان به منطقه‌ای از فضا رسیده‌اند که غنی از اجرام فضایی مشابه دنباله‌دارها بوده است.

این اجرام دقیقا مشابه آن دسته از اجرام آسمانی است که هم اکنون و در قالب گلوله‌های برفی کثیف و چرک‌آلود در کمربند سیارک‌ها دیده می‌شود. این اجرام در ادامه و با گذشت زمان در دام میدان جاذبه سیارات بزرگ‌تر منظومه شمسی قرار گرفته و به خورشید نزدیک شده‌اند.

بر اساس این شبیه‌سازی‌ها بسیاری از این اجرام در حد فاصل فضای میان مشتری و مریخ متوقف شده‌اند و اینجا نقطه‌ای است که خرده سنگ‌های آسمانی موجود در منطقه با آنها ترکیب شده‌اند. البته این پایان مسافرت آنها نیست.

محاسبات رایانه‌ای نشان می‌دهند اگر آنها همچنان به حرکت خود به سوی مدارات مشخصی از منظومه شمسی ادامه دهند، در منطقه جاذبه‌ای پرنوسان مربوط به مشتری متوقف خواهند شد. نکته جالب توجه این است که بر اساس همین محاسبات مشتری بالغ بر 99 درصد از کمربند سیارک‌ها را دقیقا با توجه به همین فرآیند خالی از عضو کرده است.