چهار سوی علم

جدیدترین و برترین اخبار و مقالات

چهار سوی علم

جدیدترین و برترین اخبار و مقالات

جدیدترین اظهارنظر درباره کشف ذرات سریعتر از نور و سفر در زمان


دستگاه آشکارساز اپرا در لابراتوار گرن ساسو 


سخنگوی بریتانیا در آشکارساز آلیس برخود دهنده بزرگ هادرون نتایج آزمایش‌های فیزیکی که نظریه انیشتین را زیر سوال برده و موفق به کشف سرعتی بالاتر از سرعت نور در ذرات نوترینیو شده را مورد بررسی قرار داده است.

حدود یک ماه پیش فیزیکدانان سرن در لابراتوارهای "گرن ساسو" در موسسه ملی فیزیک هسته‌ای ایتالیا با استفاده از دستگاه آشکارساز "اپرا" نتیجه‌ای شگفت‌آور را اعلام کردند، بر اساس این نتایج آشکارساز اوپرا موفق به دریافت نوترینوهایی شده بود که سرعتی بالاتر از سرعت نور داشتند.

به اعتقاد بسیاری از فیزیکدانان و دانشمندان در صورت درست بودن چنین پدیده‌ای، علم فیزیک به همراه نظریه‌های بنیادینش زیر و رو خواهند شد. البته بیشتر همین دانشمندان و فیزیکدانان این یافته را خطای محاسباتی می‌دانند درست مانند دکتر دیوید اوانز (Dr. David Evans) سخنگوی بریتانیا در آشکارساز آلیس برخود دهنده بزرگ هادرون که او نیز با وجود رد نکردن احتمال بسیار ضعیف درست بودن نتایج محققان در گرن ساسو، یافته جدید را خطای محاسباتی می‌داند
.

ادامه مطلب ...

ماهیت نیروی جاذبه چیست؟


گرانش، نیروی مرموزی است که هرچند نظریه نسبیت عام اینشتین، آن را به خوبی توصیف می کند؛ اما منشا آن کماکان ناشناخته است. آیا می توان جهت گیری آرایش اطلاعات اجسام مادی را در فضا عامل گرانش دانست؟

اگرچه نیروی جاذبه ابتدا توسط قوانین نیوتن و سپس نسبیت عام اینشتین به خوبی توصیف شد، با این وجود ما هنوز نمی دانیم چگونه خواص بنیادین جهان با هم ترکیب می شوند و این پدیده را ایجاد می کنند.
اریک ورلیند از دانشگاه آمستردام هلند، رویکرد جدیدی را برای توصیف نیروی جاذبه پیشنهاد کرده است. این فیزیکدان نظری و از تئوریسین های برجسته نظریه ریسمان، استدلال می کند که جاذبه گرانشی ممکن است ناشی از جهت آرایش اطلاعات اجسام مادی در فضا باشد. وی می گوید: «از نظر من به عنوان یک فیزیکدان، این بسیار متقاعد کننده است.»

● اولین، دوربردترین و تنهاترین
نخستین بار نیوتن با در نظر گرفتن جاذبه به عنوان نیروی بین اجسام، نشان داد که جاذبه چطور در مقیاس های بزرگ عمل می کند. سپس اینشتین ایده های نیوتن را در نظریه نسبیت عام خود اصلاح کرد. وی نشان داد که توصیف جاذبه به وسیله انحنای چارچوب فضا زمان توسط یک جسم، بهتر انجام می شود. همه ما ازآن رو به سمت زمین کشیده می شویم که جرم سیاره، چارچوب فضا زمان پیرامون خود را خم کرده است.

ادامه مطلب ...

زندگی درکنار پرتوهای مرگبار


پرتوهای رادیو اکتیو برای سلامتی انسان و سایر جانداران خطرات زیادی به همراه دارند؛ البته این هشدار چندان تازه ای نیست. جامعه انسانی در نیم قرن گذشته شاهد حوادث تلخی بوده است که طی آن انبوهی از این پرتوها با رها شدن در محیط، جان هزاران تن را گرفته اند. از انفجار دو بمب هسته ای در هیروشیما و ناکازاکی تا حادثه انفجار نیروگاه هسته ای چرنوبیل و حالا فاجعه فوکوشیمای ژاپن.


در تمامی این حوادث هزاران تن به دلیل بر هم خوردن ساختار ژنتیکی و البته سوختگی های شدید، جان خود را از دست داده اند و آنهایی هم که زنده مانده اند تا پایان عمر، زندگی دردآوری را تجربه می کنند. با این حال باید گفت تنها قرار نیست چنین حوادثی روی دهند تا سلامت انسان ها به واسطه قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیو اکتیو، دچار مخاطره شود. هر انسان در طول روز در معرض مقادیری از پرتوهای رادیو اکتیو قرار دارد. از یک سی تی اسکن معمولی گرفته تا حضور در هواپیما و حتی استعمال سیگار، اما خبر خوشحال کننده این است که این موارد جان افراد را نمی گیرند، با این حال بد نیست به تاثیر پرتوهای رادیواکتیو بر سلامت انسان و سیستم های تاثیرگذار در این زمینه نگاهی داشته باشیم.

ادامه مطلب ...

انقلاب نسبیت در علم فیزیک

در دهه ی اول قرن بیستم انقلابی در فلسفه علوم طبیعی پیش آمد که بسیاری آن را از حیث عمق معنی و درهم ریزی احکام موجود پذیرفته شده، نسبت به انقلاب کوپرنیکی گالیله ای برتر به شمار می آورند.
در این فاصله ی زمانی دو نظریه ی بسیار مهمی پا به عرصه ی رقابت نهادند، نظریه ی نسبیت و کوانتومی که نسبت به کارهای دانشمندان پیشین از جمله ماکسول، سارین، کلوین و کلاوزیوس به نحو چشمگیری متفاوت بودند. این نظریه های جدید با مکانیک نیوتونی نیز در بعضی از اصول و فرض های بنیادی اختلاف شدیدی داشتند.

این نظریه علاوه بر این که در برگیرنده ی پیچیدگی های ریاضی است، تصور ذهنی و فهم آن، بسیار دشوار است. البته شایان ذکر است که انیشتین در مقاله ی ۱۹۰۵ خود که برای اولین بار به نسبیت خاص خود پرداخت و از معادلات ریاضی ساده استفاده کرد، اما در مقاله ی ۱۹۱۹ که به نسبیت عام پرداخت، برخلاف مقاله ی پیشین از فرمول های پیجیده ریاضی استفاده کرد.
نسبیت از ریشه ی نسبی گرفته شده است، یعنی هر کدام از واحدهای فیزیکی شناخته شده برای توصیف پدیده های طبیعی نسبی هستند. به عبارت دیگر می توان گفت که بر اساس نسبیت جرم، سرعت، شتاب و حتی زمان که برای ما تعریف می شوند نسبی هستند.

ادامه مطلب ...

مسافرت در دل زمان


آیا تا به حال شده قصد انجام کاری را داشته اما هرگز فرصت انجامش را نیافته باشید؟ آرزوی رفتن به سال ها پیش و ملاقات با شخصیت های برجسته تاریخی چطور؟ دیدن آینده و پیشرفت های بشر، وضعیت زمین و ساکنانش، در یک صد سال بعد هم جالب خواهد بود...
همه این ای کاش ها و آرزوها و اما و اگرها، بعضی اوقات ذهن آدمی را عجیب درگیر خود می کنند. "مسافرت در زمان" شاید راه حل باشد، و یا شاید از چاله به چاه افتادن. جالب اینجاست که حتی مسافرت در زمان، خود نیز اما و اگرها و ناسازگاری هایی دارد.
هیچ انگاره ای(1) مانند مسافرت در زمان اندیشه و تخیل آدمی را به جوش و خروش نمی اندازد.
توانایی سفر به هر نقطه ای در گذشته یا آینده . داخل ماشین زمان خود بنشینید به عقب برگشته و اتفاقات مهم تاریخی را از نزدیک مشاهده و با مردمی که در آنجا هستند صحبت کنید. چه کسی را می خواهید در گذشته ملاقات کنید؟ لئونادژردو داوینچی؟ فردوسی؟ می توانید برگردید و خودتان را در سنین جوان تر ملاقات کنید و به جلو رفته و ببینید که در آینده چه قیافه ای خواهد داشت... این قابلیت ها است که باعث شده مسافرت در زمان موضوع بسیاری از فیلم ها و کتاب ها شود.
در هر حال، به نوعی همه ما مسافران زمان هستیم. همان طور که در حال خواندن  هستید زمان در اطرافتان در حال حرکت است. آینده پیوسته به گذشته تبدیل می شود، و هر کاری که هم اکنون در حال انجامش هستید، در چشم به هم زدنی تبدیل به گذشته ای تغییر ناپذیر شده است. این بدان معنی است که ما در حال حرکت در زمان هستیم.

انگاره سفر در زمان برای قرن ها وجود داشته است، اما با مطرح شدن نظریه نسبیت خاص(2) توسط آلبرت انیشتین(3)، سفر در زمان از لحاظ نظری ممکن شد. تا به حال امکان سفردر زمان نه توسط کسی اثبات شده و نه کسی آن را انکار کرده است. چندی پیش استیفن هاوکینگ(4) فیزیکدان مشهور انگلیسی، اظهار کرد که سفر در زمان تنها رو به جلو و به آینده امکان پذیر است. ادامه مطلب ...